Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio alttad tuâjas Lääʹddjânnmest
Riikksuåvtõs lij piijjâm Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio riikksuåvtõõzz išttmõõžžâst 28. kålggmannu. Tuâj Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio altteem diõtt lij juâtkkum Sanna Marin halltõsprograamm meâldlânji.
Äʹšš lij valmštõllum nâânas õhttsažtuâjast Lääʹddjânnam riikkin, Sääʹmteeʹǧǧin da Saaʹmi siidsåbbar eʹtǩǩeeʹjivuiʹm. Komissio täävtõssân lij noorrâd säʹmmlai ǩiõččlâsttmõõžžid Lääʹddjânnam riikk da jeeʹres veʹrǧǧniiʹǩǩi tååimin di raajjâd tän teâđ kuâsttjemnalla.
“Tuäivtam lekkvuõđ Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissiooʹje tõn vääžnai tuâjast. Mij õhttsaž täävtõs lij, što komissio tuâj seuʹrrjõssân vuârrmainstummuš da naʹddjõs säʹmmlai da riikk kõõskâst lââssan. Pâi fiʹttjeeʹl mâiʹd säʹmmla lie mõõnnâm čõõđ, vueiʹttep tuõđi kaunnâd räʹtǩǩummšid pueʹttiäigga”, väʹlddminister Sanna Marin särnn.
“Täʹbbe jåttai miârkteei tuâjj säʹmmlai vueʹssnes vuäǯǯam čårstummuž di riikk suddeempolitiikk tueʹjjääm seuʹrrjõõzzi seʹlvvtem diõtt. Säʹmmlai alggmeervuõiggâdvuõđi tobdstummuš da tiuʹddepiijjmõš Lääʹddjânnmest lij õinn tuâggai. Tuäivam, što tän loʹsses proseeʹss čõõđ mõõnnmõõžžâst šâʹdde konkreettlaž tååim, kook tuõđi ooudee säʹmmlai statuuzz läʹddlaž õhttsažkååʹddest”, peäggat Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso.
“Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio tuâjj lij vääžnai da seämmast še lossâd. Komissio tuâj ääʹljeen lij juʹn määŋg eeʹjj tääʹrǩes valmštõõllâmtuâjj säʹmmlai da riikk kõskksaž fiʹttjõõzz da naʹddjõõzz lââʹzztem diõtt tueʹǩǩen. Tuäivvap komissio tuõjju lekkvuõđ da riʹjttjeei resuursid oʹnnstummuž staanmõʹšše”, särnn Saaʹmi ouddooumaž Veikko Feodoroff.
Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio lij tåimmjummštes jiõččvälddsaž da čõnnsaʹttem. Tõõzz koʹllje vitt komissaar, koin kueʹhtt lie pijjum riikksuåvtõõzz eʹtǩǩõõzzâst, kueʹhtt Sääʹmteeʹǧǧ eʹtǩǩõõzzâst da õhtt Saaʹmi siidsåbbar eʹtǩǩõõzzâst.
Komissio vuäzzla lie:
- näggtõsǩeʹrjjtuʹtǩǩeei, vuõiggâdvuõtt-tiõtti kandidatt Heikki J. Hyvärinen
- vaaldâšmtiõtti maister Irja Jefremoff
- pââimõsaaʹrhel emeritus, teologia dåhttar Kari Mäkinen
- tuâjj-jieʹllemprofessor, vuõiggâdvuõtt-tiõtti dåhttar Hannele Pokka
- filosofia maister Miina Seurujärvi
Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttproseeʹss vueiʹvvmieʹrren lij:
- Aiccâd da arvvtõõllâd historiallaš da ânnʼjõž čårstummuž, lokku vääʹldeeʹl riikk suddeempolitiikk, di vuõiggâdvuõđi neuʹrrummšid.
- Čiõlǥted mäʹhtt täk vaaikte säʹmmlaid da sij õhttsažkådda ânnʼjõž vueʹjjest.
- Eʹtǩǩeed, mäʹhtt vueiʹtet viikkâd ooudâs õhttvuõđ säʹmmlai da Lääʹddjânnam riikk kõõskâst di säʹmmlai kõõskâst.
- Lââʹzzted tieʹttemvuõđ säʹmmlain Lääʹddjânnam alggmeeran.
Mieʹrren lij še, što tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttproseeʹss puåđõssân Lääʹddjânnam riikk kuâdd vaʹsttõõzz da õõutveäkka Sääʹmtiiʹǧǧin, Saaʹmi siidsåbbrin da jeeʹres sääʹmtuåimmjeeʹjivuiʹm nâânad säʹmmlai vuõiggâdvuõđi teâuddjummuž Lääʹddjânnmest. Psykososiaalʼlaž tuärjjõs lij vääžnai vueʹss säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttproseeʹss teâuddjummuž.
Komissio raajj tuâjstes rapoort, kååʹtt âânn seʹst še tåimmeʹtǩǩõõzzid. Raportt uuʹdet riikksuåvtõʹsse, Sääʹmtegga da Saaʹmi siidsåbbra 30.11.2023 mõõneeʹst.
Säʹmmlai staattus alggmeeran lij staanum Lääʹddjânnmest vuâđđlääʹjjest. Vuâđđlääʹjj 17§ 3 momeeʹnt mieʹldd säʹmmlain alggmeeran lij vuõiggâdvuõtt juäʹtǩǩed da viikkâd ooudâs jiiʹjjes ǩiõl da kulttuur.
Meeraikõskksaž ouddvueʹjj
Tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissioinstituutio jååđat preddnees 1970-lokku. Meeraikõõskâld tuõttvuõttkomission kååččat proseeʹssid, koin taʹrǩstõõlât historiast šõddâm kollektiivlaž vieʹrrvuõđid. Tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio lie čõõđtum nuʹt 40 jânnmest.
Lââʹssteâđ:
spesiaaläʹšštobddi Nina Brander, p. 0295 160 347, plaaneei Maiju Ranta, p. 029 160 272, riikksuåvtõõzz kanslia, Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso, p. 040 687 3394 da saaʹmi ouddooumaž Veikko Feodoroff, p. 050 396 1297
Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio altteem-meäʹrtummuš
Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio mandatt
Säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio
Saaʹmi ouddoummu Veikko Feodoroff saakkvuârr teâđtempooddâst